გასაოცრად ელვარებდა სვეტიცხოვლის გუმბათი და მზის დაცემულ სხივებს ისე ირეკლავდა, თითქოს სინათლის დისპერსიის მოწმე გამხდარიყო ყოველი ადამიანი, რომელიც საქართველოს დედა-ტაძრის მაღალ გუმბათს შესცქეროდა და თვალხილული სილამაზის აღქმით ტკბებოდა. მაგრამ, განა, სვეტიცხოველი იყო ჩემთვის ყველაზე ლამაზი ქმნილება, რომელსაც ამ წამს შევსცქეროდი? შეფასებითი მსჯელობა ხომ სუბიექტურია და მისი ობიექტურად დასაბუთება შეუძლებელია თავისი შეფარდებითი ბუნების გათვალისწინებით. სწორედ ამიტომ, მაგრამ მხოლოდ ესეც კი არ იყო მიზეზი, სვეტიცხოველი და მისი მოკაშკაშე გუმბათი არ ყოფილა ჩემთვის ყველაზე მშვენიერი ქმნილება მიუხედავად იმისა,რომ ახლა სწორედ მის წინ ვიდექი; მაგრამ მე არ ვიყავი მარტო... თუმცა ამ ყოველივეს შემყურე მაინც ჩემს სიმარტოვესთან დარჩენილი, საკუთარ ფიქრებსა და ოცნებებში ჩაკარგული, მაინც ვგრძნობდი უცხო სხეულის შეხებას ჩემსაზე. მაგრამ განა კი მართლა უცხო იყო? ის ხომ იმაზე უფრო მეტად ნაცნობი იყო, ვიდრე საკუთარი? მისი ხელი, რომელიც ნაზად განისვენებდა ჩემსაში, ხომ უფრო თბილი, ნაცნობი და სათაყვანებელი იყო, ვიდრე ჩემივე. სვეტიცხოვლის გუმბათს არეკლილი ფერების წიაღში ჩაძირვა კაცს ნირვანას მოაგონებდა, მაგრამ მე ხომ უკვე ვიყავი ძალიან, ძალიან დიდ ნირვანაში ჩაძირული და ამის მიზეზი ხომ სვეტიცხოველი არ ყოფილა.
-რაზე ფიქრობ? თვალები გაგიშტერდა, - და აი ისიც, ჩემთვის უძვირფასესი ბაგეები წამიერად შეირხა, ამოძრავდა და იმის მაგიერ,რომ ამ ნირვანიდან გამოვეყვანე, კიდევ უფრო ღრმად ჩამძირა მასში, შიგნით. ეს სულ ასე ხდებოდა, ყოველთვის, დაუსრულებლად, მაგრამ ნირვანა იმით განსხვავდება თუნდაც მომძლავრებულ განცდათა უკიდეგანო ზვირთებისგან,რომ ის მუდამ მშვენიერია და როგორ ღრმადაც არ უნდა ჩაიძირო მასში,ბოლომდე მაინც არ წაგლეკს და დახრჩობა მაინც არ გემუქრება. უბრალოდ გამეღიმა, მისთვის, მასზე, - რა იყო? - მკითხა ეშმაკურად. არ მიპასუხია, რადგან ხშირად სიტყვები უბრალოდ ზედმეტია და ყველაფერს აფუჭებს ხოლმე. უბრალოდ მის ხელს სულ ოდნავ უფრო ძლიერ მოვუჭირე. სათქმელს მიმიხვდა, აი სწორედ ეს მომწონდა მასში, თუმცა მე მასში კიდევ ბევრი რამ მომწონდა, არა, მიყვარდა, მიყვარდა სიგიჟემდე, იქამდე, სადაც თავად უკიდეგანობაც კი მთავრდება და თავად ის მიყვარდა სიგიჟის უკანასკნელ ზღვრამდე. ჩამეხუტა, ყოველგვარი სიტყვებისა და ჟესტების გარეშე, მგონი, ბოლოს და ბოლოს, როგორც იქნა, ისწავლა ჩემგან,რომ სიტყვები ხშირად ზედმეტია და უბრალოდ ყველაფერს აფუჭებს ხოლმე და აი, სვეტიცხოვლის წინ ორი მონათესავე სული და ერთმანეთის უზომო სიყვარულით აღსავსე აძგერებული გული ერთმანეთის მკლავებში გარინდული, უხმოდ უსმენდა ერთამანეთის სუნთქვასა და გულისცემას.
-კარგი ვქენით რომ წამოვედით, - თავი ისევ ჩემს მკერდზე ედო და თმაზე ნაზად ვეფერებოდი.
-ჰო, - ვუპასუხე, - მართლაც ძალიან კარგი ვქენით,რომ წამოვედით.
-და ვისი იდეა იყო? - მკითხა ეშმაკურად.
-შენი, ყველაზე საოცარი გოგოს მთელ სამყაროში, - თავი აწია და შემომხედა, თავისი მშვენიერი, გაბრწყინებული თვალები შემომანათა. ახლა მისი გაბადრული სახე და თავად ის იყო ჩემთვის ყველაზე მშვენიერი ქმნილება.
-წამოდი, შიგნით შევიდეთ, - ხელი ჩამკიდა და ტაძარში შემიძღვა. სარკმლებიდან შემოჭრილი ათინათი სვეტიცხოვლის კედლებზე მოუსვენრად დათამაშებდა და ტაძრის დასავლეთ მკლავის დასავლეთ კედელზე, სარკმლის სამხრეთით ქრისტესა და სამარიტელი ქალის სახარებისეულ სცენას, რომელიც მე-11 საუკუნის მხატვრობის შემორჩენილ მცირეოდენ ფრაგმენტს წარმოადგენს, ერთგვარ შუქჩრდილების ეფექტს სძენდა. მე-11 საუკუნის მხატვრობას XVI, XVII და შესაძლოა XVIII საუკუნეების ფერწერა ერწყმოდა. სვეტიცხოველი მართლაც რომ უზადო იყო და ყოველ მომლოცველსა, თუ უბრალო დამთვალიერებელს არნახული სილამაზით ტკბობის საშუალებას აძლევდა, ყოველი აღტაცებაში მოჰყავდა, ყოველს გულში რწმენას უსახავდა, სვეტიცხოველი ეს თავად იყო ყოველივე ღვთიურის გამოვლინება. სანთლები დავანთეთ. მაცხოვრის ფრესკის ქვემოთ, მისმა შემყურემ ლოცვა წარმოვთქვი და ჩემი ეს ლოცვაც მას ეძღვნებოდა, მისთვის იყო. მაშინ,როცა ადამიანი ღმერთს საკუთარ ხსნასა და დღეგრძელობას სთხოვს, მე მისი შევსთხოვე, რადგან უმისოდ არც ჩემი იქნებოდა და მე ეს კარგად, ძალიან კარგად ვიცოდი. ჩუმად გავაპარე მისკენ მზერა, ღვთისმშობლის ხატის წინ მოკრძალებულად იდგა, ხელში ანთებული სანთელი ეჭირა, ნეტავ ის რას ფიქრობდა? ნეტავ ის რაზე ლოცულობდა და რას შესთხოვდა ქალწულ მარიამს? კედლებიდან მომზირალი ულამაზესი მოხატულობის ფონზეც კი ის იყო ჩემთვის უზენაესი მშვენიერების მპყრობელი. პირჯვარი გადაიწერა და სანთელი დაანთო. ჩემთან მოვიდა, ხელი მკლავზე ნაზად შემახო და ასევე უხმოდ ორივემ სვეტიცხოვლის გუმბათისკენ ავიხედეთ, რომლის სარკმლებიდანაც შემოჭრილი ათინათი კვლავაც მოუსვენრად დათამაშებდა ტაძრის კედლებზე.
-„დაუჩოქა სამგზის სანატრელმა, სთხოვა დიდოსტატს სული... მაგრამ ვერც საყვარელს მისცა მან სული, რადგან სვეტიცხოველისთვის შეეწირა იგი“, - უეცრად ეს ციტატა გამახსენდა და ჩუმად დავიჩურჩულე. შემომხედა:
-და შენ?
-მე?
-ჰო, შენ რას იზამდი არსაკიძის ადგილას?
-„ერთ სასწორზე ორი უძვირფასესი ქმნილება დაჰკიდეს. ეს საღამო გამოარკვევდა რომელი მათგანი გადასწონიდა: სვეტიცხოველი თუ შორენა? ორივენი ერთსა და იმავეს მოითხოვდნენ მისგან: სიცოცხლეს“. - პასუხმა არ დააკმაყოფილა, თვალმოუშორებლივ მიყურებდა და ჩემს პასუხს ელოდა. რა მეთქვა? მე ხომ არც დიდოსტატი და არც სვეტიცხოვლის ამგები ხუროთმოძღვარი ვიყავი, უბრალოდ ერთი, მასზე სიგიჟემდე შეყვარებული ჭაბუკი გახლდით, - ჩემი სიცოცხლე ისედაც შენ გეკუთვნის, უშენოდ მას არ აქვს ფასი, უშენოდ იგი უაზრო და ერთფეროვანი იქნებოდა, თუ რამ მშვენიერია ჩემს ცხოვრებაში, ეს შენ გამოა ასე, - გამიღიმა და ეს იყო ძალიან ნამდვილი, სიყვარულითა და მზრუნველობით აღსავსე გულწრფელი ღიმილი. მკლავზე ხელი ჩამჭიდა და თავი ნაზად მომადო. წამით ასე ვიდექით სვეტიცხოვლის გუმბათის ქვეშ, შემდეგ კი გარეთ გამოვედით. შემოვბრუნდით და ტაძარს მივაპყრეთ მზერა. გვინდოდა ბოლომდე შეგვეგრძნო და აღგვექვა მისი სიდიადე, არ გვინდოდა სვეტიცხოველთან გამომშვიდობება.
-ალბათ, როგორი რთული იქნებოდა.
-რა?- ვკითხე მე.
-შორენასთვის, ნებისმიერ ქალზე ეჭვიანობაზე უარესია სვეტიცხოველზე ეჭვიანობა, რადგან დროსთან ერთად ნებისმიერი ქალის სილამაზე მიდის, დროსთან ერთად ნებისმიერი ქალი ჭკნება და იღუპება, სვეტიცხოველი კი არა... ის მუდამ ასეთივე ლამაზი, მშვენიერი, დიდებული და გრაციოზულია. მას დრო ვერაფერს დააკლებს და ამ გაუთავებელ ორთაბრძოლაში მრავალი ადამიანის სულს შეიწირავს; და ალბათ, ასეც უნდა იყოს, - ისევ შემომაცქერდა, ცოტათი სევდიანად, - შენ მართლა მე ამირჩევდი? - წამით დავფიქრდი და თავი დავუქნიე.
-თუნდაც ძალიან დიდი მკრეხელობა ყოფილიყო ეს ჩემი მხრიდან, - ისე სევდიანად მიყურებდა, მეგონა წამიც და მის მშვენიერ თვალებს ცრემლები დაეკიდებოდა. გაიღიმა, მისი ყოველი ღიმილი, როგორი ხალისიანი თუ სევდიანიც არ უნდა ყოფილიყო, ჩემი სიხარულისა და ულევი ბედნიერების დასაბამს წარმოადგენდა. ხელი ჩამკიდა და ძველი დედაქალაქისკენ გამიძღვა. ქვაფენილით მოავარაყებულ ქუჩებში ხელჩაკიდებულები და უზომოდ ბედნიერები დავხეტიალობდით. ჩვენ ირგვლივ უძველესი და ულამაზესი ქალაქი გადაჭიმულიყო, რომლის უმშვენიერეს ნაგებობათა თუნუქის სახურავები წითლად ელვარებდა, მაგრამ არაფერი მაინტერესებდა, სრულიად არაფერი. მე უზომოდ ბედნიერი ვიყავი არა იმიტომ,რომ მცხეთის არაჩვეულებრივი ხედებით დატკბობის საშუალება მქონდა, არამედ იმიტომ, რომ ამ ყველაფერს მასთან ერთად ვაკეთებდი და თავად მისი ცქერით და მასთან ყოფნით ტკბობა შემეძლო. ვუყურებდი და ვიცოდი,რომ ეს გაბრწყინებული თვალები ჩემი იყო, მისი უმშვენიერესი და გულწრფელი ღიმილი მე მეკუთვნოდა და ჩემკენ იყო მომართული. სწორედ ამ წამს მინდოდა, ძალიან მინდოდა,რომ ხელები გამეშალა და მთელ ხმაზე მეყვირა, რომ ის მიყვარდა და მასთან მინდოდა მთელი ცხოვრების გატარება. წამით შევდექი და უბრალოდ მას შევაცქერდი, მან კი გზა განაგრძო, მაგრამ როცა მიხვდა,რომ გვერდით აღარ მივყვებოდი, შემობრუნდა და გაკვირვებული მზერით მკითხა:
-რა მოხდა? - მე კი, მისი მშვენიერებით მოხიბლული ისე ვიყავი განცვიფრებული და აღტაცებული,რომ ნაბიჯის გადადგმაც კი არ შემეძლო. აი, ისევ ჩამაგდო თავდაუღწეველ ნირვანაში. გაეცინა, - ჩემს გამასხრებას აპირებ? ისე დგახარ, თითქოს გორგონასთვის შეგეხედოს და ადგილზევე გაქვავებულიყო, - მითხრა სიცილით.
-მედუზას არა, მე შენ შემოგაცქერდი.
-და მერე? - ცბიერად მომიახლოვდა.
-არ მინდა გულისამაჩუყებელ რომანტიკოსს დავემსგავსო.
-მაგისთვის უკვე გვიანია.
-მართლა?
-ჰო, კარგა ხანია, შენ უკვე ჩემი გულისამაჩუყებელი რომანტიკოსი ხარ.
-და შენ? შენ არ ხარ ჩემი გულისამაჩუყებელი რომანტიკოსი? - გაიცინა და თავი გააქნია, - არა? დარწმუნებული ხარ? - ხელები კისერზე შემომაჭდო და თვალებში ჩამხედა.
-არა, დარწმუნებული არ ვარ, - ჩვენი მზერა ერთმანეთისაში ჩაიკარგა, მისკენ დავიხარე და წამიერად ჩვენი ბაგეები ერთმანეთისას შეერწყა.
-მიყვარხარ, - ყურში ნაზად ჩავჩურჩულე და ასეთივე პასუხი მივიღე:
-მეც მიყვარხარ, - ერთმანეთის მკერდზე მიხუტებულები ერთმანეთის გულისცემას ვუსმენდით, ბედნიერი, ძალიან ბედნიერი ვიყავი, რადგან ყურს ვუგდებდი ამქვეყნად ყველაზე მშვენიერი გულისძგერას და ვიცოდი,რომ ეს გული ჩემთვის ძგერდა.
No comments:
Post a Comment