სკოლა დავამთავრეთ (გამოსამშვიდობებელი წერილი)

  „სწავლის ძირი მწარე არის, კენწეროში გატკბილდების“-ო, - ეს გურამიშვილს მრავალი წლის წინათ უთქვამს. არის კი სიტკბოების აპოგეა სკოლის უკანასკნელი დღე და ბოლო ზარი? ალბათ, არის, რადგან ყველას, 47-ეს ასზე მეტ კურსდამთავრებულს თუნდაც ერთი წამით მაინც გვაერთიანებდა საერთო განცდა, გულწრფელი, ჩვეულ თვალთმაქცობასა და პირფერობას მოკლებული,ემოცია. ეს იყო სიხარული, ზოგისთვის მეტად, ზოგისთვის ნაკლებად, მაგრამ მაინც, იმის გაცნობიერება, რომ ცხოვრების ერთ-ერთი უდიდესი პერიოდის - ბავშვობის - სიმბოლო სკოლა დამთავრდა და ყოველი ჩვენგანის ცხოვრებაში იშლება ახალი გვერდი, ახალი ფურცელი, ამიერიდან თავად ვხდებით მემატიანენი საკუთარი ისტორიისა და იწყება ის ცხოვრება, რომლისთვისაც სკოლამ მოგვამზადა. ბევრი ამბობს, რომ სკოლა უბრალოდ დროის კარგვაა და ცხოვრებისთვის საჭირო უნარ-ჩვევებს აქ ვერ ისწავლი, ჩემთვის ასე არ იყო და თუ ცხოვრების რამე მაინც გამეგება, ამაში დიდი წვლილი ჩემს უძვირფასეს პედაგოგებს მიუძღვით, რადგან 47-ე არ იყო და არ არის სკოლა,რომელშიც მხოლოდ ქიმიურ გარდაქმნებსა და მათემატიკურ განტოლებებს სწავლობ. რჩევები, რომლებსაც მასწავლებლებისგან ხშირად ვიღებდი, ნამდვილად შეუფასებელი საგანძურია. მინდა უდიდესი მადლობა გადავუხადო მათ, რადგან ამ წლების განმავლობაში არ იშურებდნენ გარჯას, შრომას და ყოველი მათგანი გულით ცდილობდა უკეთეს პიროვნებებად ვექციეთ. ყოველთვის დიდი სიამაყით ვამბობდი, რომ მართლაც საუკეთესო მასწავლებლები მყავდა და არ მჭირდებოდა სისტემატიურად რეპედიტორებთან სიარული, რათა ესა თუ ის საგანი კარგად და საფუძვლიანად შემესწავლა. მოსწავლეზე ორიენტირებული მასწავლებლები, - სწორედ ასე დავახასიათებდი იმ პროფესიონალების გუნდს, რომელიც 47-ეში ასწავლის. ზოგმა შეიძლება ჩაიცინოს კიდეც, არ ვიცი, უბრალოდ თუ იყავი მონდომებული და სწავლას მოწყურებული, ამას ნამდვილად იგრძნობდი და შეამჩნევდი, სხვისა კი რა მოგახსენოთ. თორმეტი წლის განმავლობაში არ მახსენდება არცერთი წამი, როდესაც რომელიმე მათგანი გვერდში არ დამდგომოდა და არ დამხმარებოდა. სკოლის პერიოდში ძალიან ბევრი ვერ აცნობიერებს ამ ყველაფერს, მაგრამ გავა დრო და შენ მკითხველო, რომელსაც ახლა სახეზე ირონიული ღიმილი გაქვს მოფენილი, მიხვდები ჩემი სიტყვების მნიშვნელობასა და არსს.

   სანამ უშუალოდ სკოლის ფენომენზე ვისაუბრებ, მანამდე მინდა ორიოდე სიტყვა იმ კონკრეტულ სკოლაზე მოგახსენოთ, რომელსაც უდიდესი ადგილი უკავია ჩემს გულში და რომელსაც ყოველთვის დიდი სიყვარულითა და დანანებით მოვიგონებ.

ეს არის სკოლა, რომელიც 1846 წელს დაარსდა, თავისი ისტორიით ერთ-ერთი უძველესი საქართველოში. იმ პერიოდისთვის თბილისში არსებობდა მხოლოდ ვაჟთა პირველი კლასიკური გიმნაზია და 1846 წელს დაარსებული წმ. ნინოს ქალთა სასწავლებელი, რომელიც 1921 წელს თბილისის მე-8 შრომის სკოლად გადაკეთდა, 1943 წელს - თბილისის 1-ლ ქალთა სკოლად, ხოლო 1954 წლიდან მის სახელში დამკვიდრდა რიცხვი 47, რომელიც მას შემდეგ უცვლელი დარჩა. წლების განმავლობაში იცვლებოდა დასახელების ცალკეული დეტალები, მაგრამ არაბული ციფრებით ჩაწერილი ეს რიცხვი კი არა და თითოეულ კურსდამთავრებულს ჰქონდა პატივი ჰრქმეოდა 47-ელი. ფაქტია, რომ ეს სკოლა დღესდღეისობითაც ერთ-ერთ საუკეთესოდ და მოთხოვნად სკოლად ითვლება, რასაც მოწმობს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ ყოველწლიურად გამოქვეყნებული სია პირველკლასელთა მიღების მხრივ ყველაზე მოთხოვნადი სკოლების შესახებ და წლებია, 47-ე საუკეთესო სამეულს არ ტოვებს. განათლებისა და მეცნიერების ყოველი მინისტრი ერთხელ მაინც გვწვევია(ორ მათგანთან -თამარ სანიკიძესა და მიხეილ ჩხენკელთან შეხვედრის პატივი თავადაც მქონდა) და დაუფარავი აღტაცება და შთაბეჭდილებები გამოუთქვამს,  სტატისტიკა ყველაფერს ამბობს, მაგრამ ამ ყველაფრის მიღმაც იმალება ის ისტორია, რომლის შესახებაც ბევრმა არ იცის. 47-ეს საკმაოდ ბევრი ცნობილი და წარმატებული კურსდამთავრებული ჰყავს, მაგრამ რადგანაც ხვალ 26 მაისი და ამასთანავე ჩვენი ქვეყნის პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის დაარსების 100 წლისთავიცაა, 47-ეს დანიშნულებას ისტორიული კუთხით განვიხილავ. ახალი საქართველოს ისტორია დაიწყო ზუსტად 100 წლის წინ და ეს ისტორია ნადვილად ვერ გაგრძელდებოდა რომ არა ჩვენი ქვეყნის ღირსეული მამულიშვილები - ზვიად გამსახურდია და მერაბ კოსტავა. ქართული სულით აღვსილი ეს ჭაბუკები ჰაერიდან ნამდვილად არ მოსულან. ისინი იმ სულიერი საზრდოთი საზრდოობდნენ, რომლის მიღების პატივიც მეც მქონდა. სწორედ 47-ეს კედლებში, ერთ საკლასო ოთახში გაიცნეს ერთმანეთი ზემოხსენებულმა ეროვნულმა გმირებმა, ამ სკოლის კედლებში დაიბადა თავისუფლებისთვის ბრძოლის იდეა, რასაც შემდეგ „გორგასლიანის“ შექმნა მოჰყვა. 47-ე საჯარო სკოლა ყოველთვის იყო, არის და იქნება ქართული ფასეულობების, პატრიოტიზმის, თავისუფლებისა და ეროვნული პრინციპების მატარებელი და შემდგომში ყოველი 47-ელი იქნება აღვსილი ამ ჭეშმარიტებითა და ღირებულებებით.

  დიახ, მე ამაყი ვარ, რომ მაქვს პატივი ვიყო 47-ელი და ორმაგად ბედნიერი, თუკი მქონდა საშუალება და შესაძლებლობა, თუნდაც სხვადასხვა ოლიმპიადაზე, პროექტსა თუ კონკურსში გამეტანა და დამეცვა სკოლის სახელი, მისი ღირსება და პრესტიჟი. დრო მოვიდა ჩირაღდანი, რომელსაც რამდენიმე უკანასკნელი წლის განმავლობაში ვატარებდით, მომავალ თაობებს გადავულოცოთ და ისინი გახდნენ ამ უდიდესი კულტურისა და ისტორიის, 47-ე საჯარო სკოლის სახელისა და ღირსების მცველები. წარმატებებს ვუსურვებ მათ ამ მეტად ურთულეს და საპასუხისმგებლო საქმეში!

   ახლა კი, თუკი ჯერ კიდევ არ მოგწყენიათ და კითხვას აგრძელებთ, ზოგადად სკოლის ფენომენზე მოგახსენებთ. დღეს, როდესაც წარწერებიან პერანგს ვათვალიერებდი, ერთ-ერთ წარწერას წავაწყდი, ვიღაცამ დამაწერა: „ჩაჩხო, გვეშველა!“-ო, - წავიკითხე და გამეცინა. მე არ ვთვლი, რომ მეშველა, ანდაც რაიმე მქონდა საშველი. მეტიც, ჩემს ერთ ნაწილს გულიც კი დასწყდა სკოლასა და იმ გარემოზე, რომელშიც 12 წელი გავატარე. ჩემთვის სკოლა არასდროს არ ყოფილა მოსაწყენი და ერთფეროვანი, პირიქით, არაერთი გასვლითი ღონისძიება და ის აქტიური სასკოლო ცხოვრება, რომელსაც 47-ე მოტივირებულ მოსწავლეებს სთავაზობს სკოლის პერიოდს ჩემთვის კიდევ უფრო ხალისიანსა და საინტერესოს ხდიდა. მომეცა უამრავი ადამიანის გაცნობის შესაძლებლობა, ზოგი მათგანი შემდგომში ჩემი ახლო მეგობარიც გახდა. ამ ყველაფერმა კი გამზარდა, უკეთესი „მე“ და საკუთარი თავი აღმომაჩენინა. უბრალოდ არ მესმის როგორ შეიძლება არ მოგწონდეს ეს ყოველივე. შეიძლება გავიდეს დრო და დაგავიწყდეს ფიზიკის ფორმულები, ანდა რომელიმე რომანტიკოსის დაზეპირებული ლექსი, მაგრამ ის გულწრფელი ემოცია, აღტაცება და გამოცდილება, რომელიც სკოლის პერიოდში განვიცადე და დავაგროვე, არასდროს დამავიწყდება და მუდამ ჩემთან, ჩემი სულის განუყოფელი ნაწილი იქნება.  დიახ, მე არათუ მომწონდა, არამედ მიყვარდა ჩვენი ბავშვობის ის „ჯოჯოხეთი“, რომელსაც ერქვა სკოლა და ერქვა 47-ე.

დღეს ბოლო ზარი გვქონდა. სკოლა დავამთავრეთ.  

ბავშვობის ფურცელი გადაიფურცლა.

გიორგი ჩაჩხიანი.

25.05.18. პარასკევი. 

გამოგვყევით სოციალურ ქსელშიც: ავტორი - გიორგი ჩაჩხიანი

https://www.facebook.com/AuthorGiorgiChachkhiani/

ჩემი ლექსები არ არის სპარსული

ჩემი ლექსები არ არის სპარსული,

ჩემთვის უცხოა რუმის ლირიკა,

მე იქ ვარ, სადაც ზღვები ღელავენ,

საც იხატება პაბლოს გერნიკა.

მე არ ვცნობ მძივებს, ბროლ-მარგალიტებს,

ესთეტიკაა მხოლოდ ფასადი

და ლექსი ასე მორთულ-შემკული,

რა ვქნა, რომ არის მხოლოდ ქაღალდი.

კი, ლამაზია, ზღვისფერი ფონი

და პეიზაჟი თვალისმომჭრელი,

მაგრამ სამყაროს ასე ყურებით

არვინ იქნება სიმართლის მთქმელი.

ჩემი ლექსები თუკი მწარეა,

ეს იმიტომ, რომ უცხოა ჰაფეზს

და აღწერს იმას, რაც ნამდვილია,

დიდი ხანია, მივყვები ამ გეზს.

ვინ იცის, იქნებ, სპარსული ჯობდა,

ტრფიალით სავსე ნაზი მუსიკა,

მაგრამ არ არის აღმოსავლური

ჩემი ლექსი და ჩემი ლირიკა.

გიორგი ჩაჩხიანი

Paro Taktsang

  Paro Taktsang-სკენ მიმავალი გზა საკმაოდ სახიფათო და რთულად გასავლელია, მითუმეტეს მაშინ, როცა მზე ზენიტშია და დაკიდულ, ციცაბო ფერდობზე არაფერია ისეთი,რაც მცხუნარე სხივებისგან დაგიცავს და შეგიფარებს. ჩვეულებრივ, 3120 მეტრზე მდებარე ამ ბუდისტურ მონასტერში ცხენებითა და ჯორებით ადიან. დღეს კი ამ ურთულეს გზას ფეხით, ერთი ზურგჩანთის ამარა, საშუალო ასაკის მამაკაცი მიუყვებოდა. თავზე ხორცისფერი პანამა დაეხურა, მაგრამ შევერცხლილი თმა მაინც მოუჩანდა. თხელი, მოშვებული, მოლურჯო პერანგი და საზაფხულო შარვალი ეცვა. ასეთ ფორმაში გამოწყობილზე ძნელად თუ იფიქრებდი, რომ ჰარვარდის ხელოვნებისა და მეცნიერების სკოლის ერთ-ერთი ყველაზე ღვაწლმოსილი და სახელგანთქმული პროფესორი იყო. სიმაღლის არ ეშინოდა, მაგრამ რაც უფრო მაღლა ადიოდა, მით უფრო უფრთხოდა ქვემოთ ჩახედვას. ერთხანს შედგა, ზურგჩანთიდან მათარა ამოიღო და წყალი მოსვა. ცხვირსახოცით ოფლი მოიწმინდა. საათს დახედა, ოთხი ხდებოდა. სამი საათი გასულიყო მას შემდეგ, რაც ამ ფერდობზე ფეხი შედგა. თითქოს ინანა კიდეც ცხენი რომ არ დაიქირავა, მაგრამ უნდოდა მთელი გზა თავისი ფეხით გაევლო. ბჰუტანში სწორედ ამიტომ ჩამოვიდა, პასუხების საძიებლად, საკუთარი თავის საპოვნელად. იყო ეს მისი ავტრალიური “walkabout“? ამაზე პასუხი თავადაც არ ჰქონდა, მიუხედავად იმისა, რომ ანტიკური ხელოვნებით დაწყებული, თანამედროვე პოლიტოლოგიით დამთავრებული, თითქმის ყველაფერი იცოდა და ყველა კითხვაზე ჰქონდა პასუხი. თუ ეს მოგზაურობა მართლაც საკუთარი თავის პოვნისა და შეცნობისკენ იყო მიმართული, მაშინ ეს უკვე მისთვის ძალიან გვიანი იყო, რადგან ის ხომ აღარ იყო 10-16 წლის ჭაბუკი, არამედ ზრდასრული, 56 წლის პროფესორი გახლდათ.

   ჰამილტონი სწორედ იმავე მიზნით მიუყვებოდა  Paro Taktsang-ის გზა, რისთვისაც ავსტრალიელი აბორიგენები სტუმრობენ ველურ სამყაროს. მანაც ხომ ამისთვის საგანგებოდ შეარჩია ბჰუტანი, კერძოდ კი Tiger’s Nest-ის მონასტერი. სულ მალე პაგოდის წვეროც გამოჩნდა, რამაც პროფესორს მხნეობა და უკანასკნელი ძალები მოაკრებინა. ის,რაც მას ამოძრავებდა და გათანგულს კიდევ ერთი ნაბიჯის გადადგმას აიძულებდა, იმედი იყო; იმედი, რომ რაღაცას აუცილებლად იპოვიდა ამ მონასტერში, მაგრამ რა იყო ეს რაღაც, ან რას ელოდა Paro Taktsang-ში, ამაზე წარმოდგენაც კი არ ჰქონდა.

   Taktsang-ის მონასტერი შეიძლება თანამედროვე ბუდისტური არქიტექტურის ნიმუშად ჩაითვალოს, რადგან პირვანდელი, 1692 წელს აშენებული, პაგოდა 1998 წლის 19 აპრილს მთლიანად გადაიწვა. აღნიშნული მონასტერი კი თავიდან აშენდა 2000-იანი წლების დასაწყისში, მაგრამ ის, რაც ამ ტაძარში არ მომკვდარა და არ დაფერფლილა, ის მარადიული რწმენაა, რომელიც Paro Taktsang-ის თავდაპირველ ამგებებს ამოძრავებდათ; რწმენა, რომელმაც მათ მონასტრის აგება იქ გადააწყვეტინათ, სადაც ამქვეყნიური სამყარო სრულდება, სადაც თუნდაც ფეხის წვერებზე აწევა საკმარისია, რათა ზეცას შეეხო, Tiger’s Nest-ში.

   უცნაურია, მაგრამ როგორც კი მონასტრის შესასვლელი გაიარა, ჰამილტონს გასაოცარი სიმშვიდე დაეუფლა და სრულიად აუღელვებლად გადმოიხედა 3120 მეტრიდან, თავის გავლილ გზას შეაცქერდა, არ ჯეროდა, რომ ასეთი ურთულესი და მოუხელთებელი გზა თავისი ფეხით გამოიარა. მსუბუქმა ნიავმა დაუბერა, პანამა მოიხადა და ხელით თმა გადაისწორა.

-დიდი გზა გამოგივლიათ, დაგინახეთ, ფეხით მოხვედით, - მოესმა ხმა და გვერდით ბუდისტი ბერი ამოუდგა, სტუმართან ერთად შეაცქერდა ულამაზეს პეიზაჟს, - საიდან ხართ?

-ამერიკიდან, - მიუგო ინგლისურად, შემდეგ კი გაუღიმა და ბერს მისივე ენაზე უთხრა: - ეს გზა ამ ყველაფრად ნამდვილად ღირს, - ბუდისტმა გაოცება ვერ დამალა:

-თქვენ ძონგკხა იცით, ეს შეუძლებელია!

-ჩვენ ახლა Tiger’s Nest-ში აგებულ მონასტერში ვართ, განა შეუძლებელი არის რაიმე? - კვლავაც ძონგკხურ ენაზე უპასუხა. ბერმა გაიღიმა.

-ძონგკხა მკვდარი ენაა, ბჰუტანის 20 პროვინციიდან ამ ენაზე მხოლოდ შვიდი მათგანი საუბრობს, ჯამში 171 000 ადამიანი, თქვენ კი ეს ენა იცით.

-იყო დრო, როცა სინო-ტიბეტური ენებით ძლიერ ვიყავი გატაცებული, ბჰუტანში პირველად არ ვარ, აქ ბოლოს 25 წლის წინ ვიყავი, Wangdue Phodrang-ში სამი თვე გავატარე, ძონგკხაც მაშინ ვისწავლე.

-25 წელი საკმაოდ დიდი დროა, ენამ დავიწყება იცის, თქვენ კი ის არ დაგვიწყებიათ.

-ეს მეც მიკვირს, მაგრამ, როგორც ჩანს, ისევ მახსოვს, - ღიმილით მიუგო პროფესორმა.

-ტაკშანგში პირველად ხართ?

-დიახ, პაროში აქამდე არ ვყოფილვარ.

-ამხელა გზა რამ გამოგატარათ?

-არ ვიცი, იმედი მაქვს ამაზე პასუხს თქვენგან გავიგებ, - უთხრა და ბერს შეაცქერდა.

-პასუხების საძიებლად აქ ბევრი მოდის ხოლმე.

-მერე, პოულობენ?

-განა შესაძლებელია ამ სამყაროში აბსოლუტურ ჭეშმარიტებას ჩასწვდე?

-რა გქვიათ? - ჰკითხა ჰამილტონმა.

-ნგავონგი, - მიუგო ბერმა.

-ძლიერი სიტყვა.

-დიახ, ეს სახელი სწორედ ასე იშიფრება. თქვენ როგორ მოგმართოთ?

-ჯოზეფი, პროფესორი ჯოზეფ ჰამილტონი, - უთხრა და ხელი გაუწოდა. ბერმა ძლიერად ჩამოართვა.

-სასიამოვნოა თქვენი გაცნობა, პროფესორო, შეიძლება გკითხოთ, რას ასწავლით?

-კლასიკური ფოლკლორი და მითოლოგია.

-საინტერესოა, მოგწონთ თქვენი საქმე?

-დიახ, სამსახური... ეს არის ის, რაც ჩემს ცხოვრებას აზრს სძენს.

-ოჯახი არ გყავთ?

-დედა.

-მეუღლე, შვილები?

-არა, - უპასუხა ჰამილტონმა და თავი გააქნია.

-თქვენ ხომ ერისკაცი ხართ.

-მინდა საკუთარი თავი ვიპოვო, მთელი ცხოვრება მჯეროდა, რომ ვიცოდი რისთვისაც მოვევლინე ამ ქვეყანას და რა უნდა მეკეთებინა ამ სამყაროში, მაგრამ ახლა... უკვე აღარ ვიცი რისთვის ვარსებობ.

-ეს უიმედო ადამიანის სიტყვებს ჰგავს.

-ასე რომ ყოფილიყო და იმედი რომ არ მქონოდა, აქ არ მოვიდოდი.

-რისი იმედი გაქვთ?

-ხსნისა.

-ეს ცხოვრება ხსნაა საკუთარი თავისა და სხეულისგან. ჩვენ უნდა შევძლოთ ვიხსნათ სული და გონი ჩვენი ჩვენივე თავისაგან.

-აზროვნებისა და ჭეშმარიტებისკენ სწრაფვა არის ის, რასაც მთელი ცხოვრება შევწირე და ამ ყველაფრის შემდეგ რა მრჩება? სრულიად არაფერი, სრულიად ხელმოცარული მივდივარ იმქვეყნად, არც მომავალი მაქვს, არც შვილები მყავს, არანაირი მემკვიდრეობა არ გამაჩნია.

-თქვენ ანთებული კელაპტარი ხართ, რომელიც მომავალ თაობას უნათებს გზას.

-საზოგადოება... და მე რა მრჩება ამ ყველაფრისგან? გარდაცვალება, რაც უფრო მეტს ვფიქრობ ამაზე, ამ აზრთან შეგუება უფრო მიჭირს. მეგონა სოკრატეს მესმოდა და სიკვდილის სრულებითაც არ შემეშინდებოდა, რადგან განსვლა სხეულისაგან, მხედველობისა და სმენის დაკარგვა, მომცემდა შესაძლებლობას სრულიად აღმექვა ჭეშმარიტება, მაგრამ თუ იქით არაფერი არ არის?! თუ გარდაცვალებაც დაბადებას ჰგავს, როგორც მანამ არ გახსოვს არაფერი, ისევე მის მერეც არ გემახსოვრება რაიმე?

-ურწმუნო ადამიანი არ არსებობს. განა არაფერია ისეთი, რისიც გწამთ?

-წუთისოფელი ამაოა; ის, რისთვისაც ცხოვრება ღირს, ალბათ, წამიერი ბედნიერებაა, ეს ბედნიერებაც პირობითია და მას ყველა თავისებურად აღიქვამს.

-არ გედავებით იმაში, რომ წუთისოფელი ამაო არ არის, მაგრამ ავიღოთ ორი ადამიანი, აი, თქვენ, უაღრესად ნაკითხი და განათლებული პროფესორი და ვინმე, საბრალო, ქუჩის მაწანწალა. განა კი წუთისუფელი ერთია თქვენთვის?

-და ეს რწმენასთან რა კავშირშია?

-იმ მაწანწალას სწამს რაღაცის, უკეთესი დღის, თბილი სახლისა და საკვებისა, ის ამისთვის ცოცხლობს. იმედი აქვს, რომ საღამომდე რამდენიმე ნგულტრუმს შეაგროვებს, რათა პურის ყიდვა შეძლოს. მას რომ რწმენა არ ჰქონდეს, ხვალ ცოცხალი აღარ იქნებოდა.

-რწმენა მეც მაქვს, ამის გარეშე აქ არ ვიქნებოდი.

-რისი გწამთ?

-ეს რომ ვიცოდე...

-მეგობრები გყავთ?

-დიახ, რა თქმა უნდა.

-მაშ, გწამთ მეგობრობის.

-ვფიქრობ, ასეა.

-და სიყვარულის?

-იმ გაგებით, რითიც თქვენ მეკითხებით, არა.

-ნუთუ არასდროს არ გყვარებიათ?

-არა.

-ეს შეუძლებელია, ჩვენ ყველას ოდესღაც ვიღაც გვიყვარდა.

-ყველა არ არის სიყვარულისთვის გაჩენილი, ეს ზეციური გრძნობა, თუკი მართლაა ზეციური, ყველას ხვედრი არ არის.

-თქვენ მასწავლებელი ხართ, ნუთუ სრულებით არ გწამთ იმის, რასაც ასწავლით?

-უკვე აღარ ვიცი რისი მწამს და რისი არა, ვასწავლი იმიტომ, რომ ეს საკითხები ძალიან კარგად და სიღრმისეულად ვიცი.

-ეს არ არის სწორი პასუხი, თქვენ მითხარით, რომ თქვენივე საქმე მოგწონდათ.

-ასეცაა.

-როგორ შეიძლება ასწავლოთ ის, რაც არ გიყვართ.

-იყო დრო, როცა ძალიან მიყვარდა.

-მერე, მერე რა შეიცვალა?

-მივხვდი, რომ უბრალოდ პეპლებს დავდევდი.

-თქვენ არ იცით რა არის სიყვარული, - ჰამილტონს ეს სიტყვები გულზე მოხვდა, ალბათ იმიტომ, რომ ბერი ნგავონგი მართალი იყო, მან არ იცოდა რა იყო სიყვარული, - სიყვარული არის ის, რაც ჩვენს უმწეო ცხოვრებას აზრს სძენს. თქვენს საქმეში წარმატებული ხართ, ხომ ასეა?

-დიახ, ვფიქრობ, არცთუ წარუმატებელი ვარ.

-კარიერა, აი რას შეალიეთ თქვენი ცხოვრება, იყო დრო, როცა მეც ვიყავი ერისკაცი. ვიცი, რომ არ არსებობს ქალი, რომელსაც განათლებული კაცი არ მოეწონოს, ასეთი ქალი კი იშვიათად იჩენს ინიციატივას, ნუთუ არავინ იყო ისეთი, ვისაც შეიყვარებდით?

-ვცადე, ვცადე შემეყვარებინა, მაგრამ არ გამომივიდა.

-სიყვარული შეკვეთით არ მოდის, ეს ჩემზე უკეთ იცით, პროფესორო.

-არ ვიცი, საქმე სწორედ იმაშია, რომ არაფერი არ ვიცი, უკვე აღარ...

-თქვენ გეშინიათ.

-რისი?

-ეს თავად უკეთ იცით, - ჰამილტონმა თავი დააქნია.

-მარტოობის...

-დიახ, მარტოობის, თქვენ სიკვდილის არ გეშინიათ, უბრალოდ არ გინდათ მარტო ელოდოთ მის მოსვლას.

-აქამდე ვერაფერს ვხედავდი, ახლა კი ვხედავ... უამრავ ბედნიერ, მოსიყვარულე, წყვილს, რომელთაც რაღაც ძალა ამოძრავებთ. თუნდაც არაფრის არმქონენი იყვენენ, არც გონებრივად, არც მატერიალურად, მაგრამ მათ ის აქვთ, რაც მე არ გამაჩნია... ბედნიერება... მთელი ცხოვრება სწორედ იმისთვის ვიღწვოდი, რომ ბედნიერება მომეპოვებინა.

-და რა გიშლით ხელს?

-პრაგმატიზმი.

-პრაგმატიზმი თავისი გაგებით ამსხვრევს იდეალებს.

-იდეალების ჰქონა და ღრუბლებში ფრენა პოეტური სულის ნაწილია, პროზაულს კი ის რჩება, რასაც ცხოვრება სთავაზობს, ამაო რეალობა.

-თქვენი სიტყვებიდან გამომდინარე, ის, ვინც ღრუბლებში არ დაფრინავს, არ შეიძლება იყოს ბედნიერი?!

-მხოლოდ მოჩვენებითი ბედნიერებით.

-სულ არაფერს ხომ მაინც სჯობს? - ჰამილტონი ჩაფიქრდა.

-ანუ გამოსავალს ამაში ხედავთ, მოჩვენებით ბედნიერებაში?

-თუ ცხოვრება არ გვახვედრებს ვარდისფერ სასახლეს, მაშინ ჩვენ თავადვე უნდა ავაგოთ იგი.

-ეს ხომ არ არის სიყვარული.

-სიყვარული ჩვეულებრივ თავადვე მოდის ჩვენთან, მაგრამ როცა ეს ასე არ ხდება, თუკი რასაც ამბობთ მართალია და ეს ზეციური გრძნობა არ არის ყველას ხვედრი?

-თქვენ, თქვენივე იდეოლოგიით ხომ საერთოდ დასათგურნ ცოდვად მიიჩნევთ სიყვარულს? ბუდიზმის ოთხი ჭეშმარიტებიდან ერთ-ერთი ტანჯვის მიზეზია. ეს მიზეზი კი სიცოცხლისა და ყოფნის სურვილთან ერთად, სიყვარულიცაა. ამ ტანჯვის თავიდან აცილება კი ყოველგვარ სურვილზე უარის თქმით შეიძლება, მაშასადამე, სიყვარულზე უარის თქმითაც, - ბერი ჯოზეფს ღიმილით უმზერდა, სათქმელი ბოლომდე დაამთავრებინა, შემდეგ კი ჰკითხა:

-თქვენ ბუდისტი ხართ?

-არა.

-მაშინ ეს ოთხი ჭეშმარიტება თქვენ არ გეხებათ. თუ მუჰამედი არ მიდის მთასთან, მთა მიდის მუჰამედთან.

-ეს მცდარი გამოთქმაა, სავარაუდოდ, ფრენსის ბეკონის მიერ გადაკეთებული, არადა ყველაფერი პირიქით იყო.

-ამას არ აქვს მნიშვნელობა, ვინ იქნებით თქვენ, მთა თუ მუჰამედი. მთავარი ისაა, რას გულისხმობს ეს სიტყვები, თუ რაღაც თავისით არ მოდის შენთან, თავადვე უნდა მიხვიდე მასთან.

-აკი თქვენ არ თქვით, რომ სიყვარული შეკვეთით არ მოდის?!

-ეს ასეა, მაგრამ შიშის დათრგუნვა შესაძლებელია და ასევე შესაძლებელია ბედნიერების შექმნა. დიახ, ბედნიერების ცნება ნაირგვარია, ეს იმიტომ,რომ მას ყველა თავისებურად აღიქვამს, ინდივიდუალურად ქმნის. ნუ იტყვით, რომ ასე არაა და ადამიანი თავად არ ქმნის საკუთარ ბედნიერებას. შენზეა დამოკიდებული თუ როგორ აღიქვამ საგანს, შეგაშინებს ის, თუ მისი დანახვა სიხარულს მოგანიჭებს, ბედნიერებას მოგგვრის. ეძებეთ ის, ვისაც გაუგებთ, დიახ, ეს ცხოვრება ტანჯვაა და ამის გასაცნობიერებლად არ არის საჭირო ბუდისტი იყოთ, უნდა აირჩიოთ ის, ვისთან ერთადაც ნაკლებად დაიტანჯებით, თუკი არ შეგიძლიათ ცხოვრებით დატკბობა, მაშინ ყველაფერი უნდა იღონოთ იმისთვის, რომ ტანჯვა შეიმსუბუქოთ. თავადვე უნდა ააგოთ ვარდისფერი სასახლე.

-ეს წარმოუდგენელია.

-ტაკშანგის აგებაც წარმოუდგენელი იყო, მაგრამ აი, ჩვენ აქ ვართ.

-იმ ადამიანებს, რომლებმაც ეს მონასტერი ააგეს, რწმენა ამოძრავებდათ. სწორედ ამ რწმენამ შეაძლებინა მათ ეს ყოველივე.

-რას იტყვით მაშინ, თუკი გეტყვით, რომ უმეტესი მათგანი უბრალო მონა იყო და ბატონის დავალებებს ასრულებდა?

-ეს სიმართლეა? - დაეჭვებით ჰკითხა ჰამილტონმა.

-არ ვიცი, ამაზე თქვენ მიპასუხეთ, პროფესორო. ყველაფერი არ არის ისე, როგორც ერთი შეხედვით ჩანს, ჩვენ გამოცანების სამყაროში ვცხოვრობთ, არჩევანი თქვენზეა,თუ პირობას არ წაიკითხავთ და სიტყვებს არ მოსინჯავთ, ამოცანას ვერასდროს ამოხსნით, - ნგავონგმა ჯოზეფს თავი დაუკრა, - სასიამოვნო იყო თქვენი გაცნობა, ჰამილტონ, - უთხრა და პროფესორს ფეხაკრეფით გაშორდა.

     ჯოზეფი მასაჩუსეტში ორი კვირის შემდეგ დაბრუნდა. იპოვა ის, რასაც ეძებდა? ამ კითხვას გონებიდან ვერ იგდებდა. სახლში დაბრუნებული მაშინვე ბიბლიოთეკას ესტუმრა, სიყვარულის ძიებაში მყოფ პროფესორს ყველა მნიშვნელოვანი ტრაქტატი, დიალოგი და ნაშრომი წაეკითხა. ისევ პლატონს დაუბრუნდა; სოკრატეს, რომელიც აღსასრულის წინ მხოლოდ და მხოლოდ გონების ძალის უზანაესობაზე საუბრობს; და რას კარნახობდა თავისივე გონება პროფესორ ჰამილტონს?! რომ მარტოობა არის იმაზე დიდი ტანჯვა, ვიდრე სიყვარული. სწორედ მარტოობის შიშმა აიძულა მას ტელეფონთან მისვლა და იმის გაკეთება, რაც დიდი ხანია სურდა, მაგრამ თავს იკავებდა; რატომ? ალბათ, იმიტომ, რომ მარადიულ, ზეციურ სიყვარულს უცდიდა, სიყვარულს, რომელიც მასთან არასდროს მოვიდოდა.

    იმ საღამოსთვის ჯოზეფი განსაკუთრებულად ემზადებოდა. ელენას, დიდი ხანია, რაც იცნობდა. გონების თვალით ის სწორედ ის ერთადერთი უნდა ყოფილიყო და ამაზე ხშირადაც ეფიქრა ჰარვარდის პროფესორს, მაგრამ გრძნობა, რომელიც გულს აუჩქროლებდა და სისხლს გაუყინავდა, არა და არ ეუფლებოდა. თუმცა, განა კი ჰქონდა ამას მნიშვნელობა? უკვე აღარ იცოდა, უკვე აღარაფერი იცოდა.

-გამიკვირდა, ვახშამზე რომ დამპატიჟე, - უთხრა ელენამ.

-რატომ?

-არ ვიცი, შენგან უჩვეულოა.

-ამ ბოლო დროს ბევრ რამეზე დავფიქრდი.

-მაინც რაზე? - ეშმაკური ღიმილით ჰკითხა ქალმა.

-მაგალითად... როგორ ფიქრობ, ჩვენ შორის რამე გამოვა? - უდრტვინველი სახით ჰკითხა ჯოზეფმა. ქალს კინაღამ ლუკმა გადასცდა, ღვინო მოსვა და ჰამილტონს გაოცებული შეაცქერდა.

-ხუმრობ?

-არა, - პროფესორს ხუმრობისა არაფერი ეტყობოდა.

-ოჰ, ჯოზეფ, - მაგიდაზე კაცის ხელი იპოვა და თავისი ნაზად შეახო, - განა არსებობს ქალი, რომელსაც ჯოზეფ ჰამილტონი არ მოეწონება? - კაცმა ოდნავ სევდანარევი ღიმილით გაიღიმა.

-მაშინ დაველოდოთ მოვლენების განვითარებას, ვცადოთ, ვნახოთ, რა გამოვა, - ქალის ხელი აიღო და ნაზად ეამბორა.

    მომდევნო სამი წლის განმავლობაში ყოველი მათი დღე ბედნიერებით აღსავსე იყო, ელენა ქმარს თვალისჩინივით უფრთხილდებოდა, ზრუნავდა, ახალ-ახალი კერძებით ანებივრებდა, ჯოზეფიც ყოველკვირა ჩუქნიდა ულამაზეს ყვავილებსა და ბრწყინვალე სამკაულებს. მათი თანაცხოვრების განმავლობაში თითქმის არ უჩხუბიათ. ეს მხოლოდ ერთხელ მოხდა...

    ჯოზეფი ჰარვარდიდან სახლში ჩვეულ დროს დაბრუნდა. ეუცნაურა, რომ მეუღლე მაშინვე არ გამოეგება. გასაღები საჩქაროდ მაგიდაზე დადო და ელენას მოსაძებნად წავიდა. ქალი საკუთარ კაბინეტში იპოვა. სიბნელეში სავარძელში იჯდა.

-ძვირფასო, კარგად ხარ? - ჰკითხა ჰამილტონმა.

-ერთ წიგნს ვეძებდი... შემთხვევით გადავაწყდი... უკან იყო შეჩურთული, მაგრამ... მაგრამ მაინც იქ იყო, ვიპოვე...

-რა იპოვე, ელენა, ნუ მაშინებ.

-შენი ჩანაწერები, სამი წლის წინანდელი. შენს ბჰუტანში მოგზაურობას აღწერს, შენს განცდებსა და ხედვებზე საუბრობს, შენ მე არ გიყვარვარ, ჯოზეფ, - ცრემლნარევი ხმით უთხრა ქალმა.

-რა სისულელეს ამბობ, - ქმარი მაშინვე ცოლთან მიიჭრა და აქვითინებულ მეუღლეს მოეხვია.

-შენ უბრალოდ ვიღაც გჭირდებოდა, ის, ვისზეც იზრუნებდი, ვისაც ეყვარებოდი, ვისთან ერთადაც სპექტაკლს ითამაშებდი ერთ ბედნიერ, მოსიყვარულე ოჯახზე.

-ასე არ არის.

-აბა, როგორ არის, ჯოზეფ?! არ მითხრა, რომ ეს შენი ჩანაწერები არაა და რაიმეს ვიგონებ. ამ ყველაფრის შემდეგ... არასდროს გითქვამს, რომ გიყვარდი.

- განა ამას აქვს რაიმე მნიშვნელობა? მე შენ აგირჩიე, მინდა, შენთან ერთად ვიყო, შენზე ვიზრუნო, დაგიცვა და ყოველი ცისმარე დღე ვიღწვოდე იმისთვის, რომ ბედნიერი გამყოფო. თუ ეს არ არის სიყვარული, მაშ რაა?

 გამოგვყევით სოციალურ ქსელშიც: 

 https://www.facebook.com/AuthorGiorgiChachkhiani/